Αντιμετωπίζοντας την Κλιματική Αλλαγή

Τι Μπορεί να μας Πει η Θεωρία Δημόσιας Επιλογής

Διαβάστε περισσότερα στη νέα, ενημερωμένη, 6^η Έκδοση του κορυφαίου εγχειρίδιου οικονομικών αρχών των Mankiw και Taylor https://www.tziola.gr/book/oikonomiki-mikro-6e/

Για έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων, οι ανθρωπογενείς αυξήσεις των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα επηρεά­ζουν αρνητικά το παγκόσμιο κλίμα. Σχεδόν καθημερινά, μας λένε ότι «επιστήμονες» αποδίδουν κάθε είδους γεγονότα στην κλιματική αλλαγή. Συχνά, οι επιστήμονες δεν κατονο­μάζονται και δεν δίνονται οι λεπτομέρειες της έρευνας με την οποία ασχολούνται. Αντίθετα, και μόνο το γεγονός ότι «οι επιστήμονες λένε ότι…» πρέπει να σημαίνει ότι αυτό που λένε είναι σωστό. Τον Ιούλιο του 2021, για παράδειγμα, ένα δελτίο ειδήσεων σχετικά με τις πλημμύρες στη Γερμανία ξε­κίνησε με τις προτάσεις: «Η ένταση και η κλίμακα των πλημ­μυρών στη Γερμανία αυτή την εβδομάδα έχουν σοκάρει τους επιστήμονες του περιβάλλοντος, οι οποίοι δεν περίμεναν να σπάσει τα ρεκόρ σε τόσο μεγάλο βαθμό, σε τόσο μεγάλη έκταση ή τόσο σύντομα». Ο συντάκτης του ρεπορτάζ αυτού δεν διευκρίνισε ποιοι ήταν οι επιστήμονες αυτοί ή πώς μπό­ρεσαν να χαρακτηριστούν «σοκαρισμένοι». Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι επιστήμονες του κλίματος θα μπο­ρούσαν αντ’ αυτού να κουνήσουν με κατανόηση το κεφάλι τους και να πουν: «Σας το είπαμε», δεδομένης της φύσης της εργασίας τους.

Το γεγονός ότι τα τελευταία 100 περίπου χρόνια υπήρξε αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προ­κλήθηκε από την ανθρώπινη δραστηριότητα είναι σε μεγά­λο βαθμό αδιαμφισβήτητο. Η σύνδεση μεταξύ της αύξησης αυτής και της κλιματικής αλλαγής είναι περισσότερο συζη­τήσιμη, αλλά υπάρχει ένας μεγάλος όγκος επιστημονικών απόψεων που υποδηλώνει ότι είναι πιθανό να υπάρξουν συνέπειες για τον πλανήτη μας αν δεν γίνει τίποτα για να αναχαιτιστεί η αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρα­κα και ότι η εξελισσόμενη «κλιματική καταστροφή» απαιτεί επείγουσα και άμεση δράση. Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτικοί δέχονται όλο και μεγαλύτερη πίεση να θεσπίσουν νόμους και να υιοθετήσουν πολιτικές που επιδιώκουν να μειώσουν ή να εξαλείψουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στις χώρες τους. Ωστόσο, παρά τις πολύχρονες συζητήσεις, τις αντιπαραθέσεις και τα αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία, η πρόοδος είναι μικρή και δεν φαίνεται να υπάρχει κίνητρο για τους πολιτικούς να δράσουν ταχύτερα.

Η διαχείριση σοβαρών συμβάντων όπως οι εκτεταμένες πλημμύρες απαιτεί μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και επενδύσεις, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι προσπάθειες αντιμετώπισής τους τείνουν να είναι βραχυπρόθεσμες και ανεπαρκώς συντονισμένες.

Η Γερμανία έχει βιώσει ορισμένα μεγάλα πλημμυρικά φαινόμενα τα τελευταία χρόνια. Τον Αύγουστο του 2002, για παράδειγμα, 21 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκτιμάται ότι προκλήθηκαν ζημιές ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις πλημμύρες στην Κεντρική Ευρώπη. Άλλα αξιοσημεί­ωτα πλημμυρικά γεγονότα σημειώθηκαν το 1997, το 1999, το 2006, το 2010 και το 2013. Το 2021, περίπου 60 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και ζημιές αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ προκλήθηκαν από πλημμύρες στη Γερμανία μετά από εξαι­ρετικά έντονες βροχοπτώσεις. Όταν συμβαίνουν αυτού του είδους τα γεγονότα, υπάρχει πάντοτε κατακραυγή για τους πολιτικούς να κάνουν κάτι για την προστασία των πολιτών. Οι Gawel κ.ά. δημοσίευσαν μια εργασία στο Journal of Institutional Economics το 2016, η οποία εξέτασε την αντίδραση των πολιτικών στη Γερμανία σε σοβαρά πλημμυρικά γεγονό­τα. Διερεύνησαν το προσωπικό συμφέρον διαφόρων ενδια­φερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των ψηφοφόρων, των πολιτικών, των γραφειοκρατών και των ομάδων πίεσης, και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ενέργειές τους θα μπο­ρούσαν να οδηγήσουν σε αποτελέσματα που μπορεί να μην είναι αποτελεσματικά. Οι αντιδράσεις σε αυτά τα πλημμυρικά γεγονότα έτειναν να είναι περιστασιακές και δεν ήταν κατάλ­ληλα συντονισμένες, με μακροπρόθεσμο στόχο την πρόληψη ή τον μετριασμό των επιπτώσεων των πλημμυρών.

Μια άλλη εργασία του Bate (2001), που μπορεί να φαίνε­ται ξεπερασμένη σήμερα, έθεσε ορισμένα ενδιαφέροντα ση­μεία που εξακολουθούν να είναι επίκαιρα όσον αφορά την εξέταση των αποφάσεων πολιτικής, των αποτελεσμάτων και της αποτελεσματικότητας. Ο Bate σημείωσε ότι οι αποφάσεις πολιτικής για θέματα όπως η μείωση των εκπομπών διοξειδί­ου του άνθρακα και της κλιματικής αλλαγής είναι ουσιαστικά πολιτικές και υποστήριξε ότι υπάρχουν πολλά ενδιαφερόμε­να μέρη που εμπλέκονται στη λήψη των αποφάσεων και την εφαρμογή της πολιτικής. Οι πολιτικές εφαρμόζονται με στόχο την αποτροπή πιθανών οικονομικών και κοινωνικών προβλη­μάτων στο μέλλον, αλλά έπονται σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά κόστη βραχυπρόθεσμα. Εάν η «επιστήμη» είναι ανακριβής, ή ακόμα και λανθασμένη, τότε η ισορροπία μεταξύ κόστους και οφέλους μπορεί να είναι σοβαρά αναποτελεσμα­τική. Επιπλέον, ο Bate σημείωσε ότι εκείνοι που εμπλέκονται στη διαμόρφωση και εφαρμογή αυτών των πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των «επιστημόνων» που έχουν συμφέρον να είναι «σωστοί», μπορεί να σημαίνουν ότι οι πολιτικές μπορεί να μην έχουν το επιθυμητό μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα εξαι­τίας των ιδιοτελών συμφερόντων εκείνων που επηρεάζουν και αποφασίζουν την πολιτική.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

• Bate, R. (2001) The Political Economy of Climate Change Science. https://iea.org.uk/wp-content/uploads/2016/07/upldbook381pdf.pdf, πρόσβαση 1 Αυ­γούστου
• www.theguardian.com/environment/2021/jul/16/climate-scientists-shocked-by-scale-of-floods-in-germany, πρόσβαση 1 Αυγούστου 2021.
• www.cambridge.org/core/journals/journal-of-institutional-economics/article/public-choice-barriers-to-efficient-climate-adaptationtheoretical-insights-and-les­sons-learned-from-german-flood-disasters/A3B2E206682FEE3D18578C74994A3E7C, πρόσβαση 1 Αυγούστου 2021.

Διαβάστε περισσότερα στην νέα, ενημερωμένη, 6^η Έκδοση του κορυφαίου εγχειρίδιου οικονομικών αρχών των Mankiw και Taylor https://www.tziola.gr/book/oikonomiki-mikro-6e/