ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ, 2η Επαυξημένη Έκδοση

Στη νεοελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα κυριάρχησε και κυριαρχεί ο όρος μεταρρύθμιση, ως απόρροια των συσσωρευμένων και άλυτων προβλημάτων της εκπαίδευσης. Μάλιστα, τις τελευταίες δεκαετίες ο όρος χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά από διάφορους πολιτικούς ταγούς, ώστε να χαρακτηρίσουν τις όποιες αλλαγές επέφεραν στην εκπαίδευση. Κάθε προτεινόμενη μεταρρύθμιση προβάλλεται ως η λύση του προβλήματος που τόσα χρόνια δεν έχει επέλθει και τώρα είναι η «σίγουρη» επιλογή. Φυσικά, απαιτείται πολλή συζήτηση για το αν πραγματικά η μεταρρύθμιση εφαρμόζεται με την πραγματική έννοια του όρου, καθώς με αυτήν εννοείται μία θετική αλλαγή. Είναι όμως έτσι; Με άλλα λόγια, μία μεταρρύθμιση που συρρικνώνει δικαιώματα ή ανάγκες των παιδιών συνιστά πράγματι μεταρρύθμιση ή είναι κάτι άλλο; Αποτελεί μεταρρύθμιση μια απόφαση για αυστηροποίηση της εξεταστικής διαδικασίας; Υπάρχει πλήθος σχετικών παραδειγμάτων. Αυτές τις προβληματικές επιχειρούμε να αναπτύξουμε στο βιβλίο αυτό. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν στην Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης επιχειρήθηκε κάποια ουσιαστική μεταρρύθμιση που θα δημιουργούσε ένα σχολείο όπου οι μαθητές θα παρέμεναν με χαρά, χωρίς εξαναγκασμό. Ένα σχολείο που θα ήταν χώρος μάθησης και αγωγής. Ένα σχολείο που θα διαμόρφωνε τον αυριανό πολίτη της χώρας, τον δημοκρατικό και κριτικά σκεπτόμενο, όπως ακριβώς καθορίζεται στη σκοποθεσία του συστήματος με βάση την κείμενη νομοθεσία. Η δημιουργία ενός τέτοιου σχολείου αποτελεί διακύβευμα έως σήμερα.

Περιέχει: Πρόλογος – Εισαγωγή – Η εκπαίδευση την περίοδο της ελληνικής επανάστασης (1821-1828) – Η ελληνική εκπαίδευση στα χρόνια του Ι. Καποδίστρια (1828-1831) – Η ελληνική εκπαίδευση την περίοδο της βασιλείας των Βαυαρών (1833-1862) – Η ελληνική εκπαίδευση την περίοδο 1862-1895 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1895 (Νόμος ΒΤΜΘ΄) – Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια του 1899 – Η ελληνική εκπαίδευση στην πρώτη δεκαετία του 20ού αι. – Το γλωσσικό ζήτημα στις αρχές του 20ού αι. – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της περιόδου 1913-1917 – Η κατάσταση στην εκπαίδευση τη δεκαετία του 1920 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1929 – Η ίδρυση και λειτουργία των Παιδαγωγικών Ακαδημιών (1933) – Η εκπαίδευση κατά τη δικτατορία Ι. Μεταξά (1936-1940) – Η εκπαίδευση την περίοδο 1940-1950 – Η ελληνική εκπαίδευση τη δεκαετία του 1950 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 – Η εκπαίδευση την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974) – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της περιόδου 1982-1985 – Η εκπαίδευση στις αρχές της δεκαετίας του 1990 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση «Αρσένη» (1996-1998) – Βιβλιογραφία – Ευρετήριο

Τα κείμενα του συλλογικού τόμου μπορούν να συμβάλουν στην κατανόηση ειδικών θεμάτων και πεδίων όπου (ανα)παράγονται έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις στην εκπαίδευση, καθώς και στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενίσχυση των δεξιοτήτων σε ζητήματα που αφορούν τις εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για μια ασφαλή και συμπεριληπτική εκπαίδευση χωρίς εκφοβισμό, ανισότητες και διακρίσεις με βάση το φύλο, την ταυτότητα ή/και έκφραση φύλου, τα χαρακτηριστικά του φύλου και τον σεξουαλικό προσανατολισμό.

Ο συλλογικός τόμος αποτελείται από τρία μέρη: Στο πρώτο μέρος, με τίτλο «Έμφυλες σχέσεις και ανισότητες στην εκπαίδευση», περιλαμβάνονται κείμενα σχετικά με τις έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις στην εκπαίδευση. Στο δεύτερο μέρος, με τίτλο «Θέματα ομοφοβίας και τρανσφοβίας στην εκπαίδευση», περιλαμβάνονται κείμενα που αφορούν την ομοφοβία, την τρανσφοβία και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η συμπεριληπτική εκπαίδευση και η χρήση εκπαιδευτικών πρακτικών στην ευαισθητοποίηση των μαθητών και στην αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων. Στο τρίτο μέρος, με τίτλο «Εκπαιδευτικά προγράμματα με την οπτική του φύλου», παρουσιάζονται εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία αποσκοπούν στην ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την αποδοχή όλων των παιδιών ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα ή/και έκφραση φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου, σε ένα σχολείο για όλα τα παιδιά.

Συλλογικό έργο

Περιέχει: Εισαγωγή – διαμόρφωση έμφυλων στερεοτύπων σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας: Η συμβολή του οικογενειακού περιβάλλοντος – Έμφυλες ανισότητες: ο ρόλος της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα – Ψηφιακό χάσμα στην ανώτατη εκπαίδευση: φύλο και χρήση του διαδικτύου για τις online εκπαιδευτικές δραστηριότητες – Γυναίκες Ρομά και ανώτατη εκπαίδευση: αντιλήψεις, εμπειρίες, προοπτικές – Γυναίκες και διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων: Μία κριτική προσέγγιση – Μεταμοντέρνος φεμινισμός και εκπαίδευση – Από το παιχνίδι στην άσκηση και από την άσκηση στην επιλογή επαγγέλματος: αναπαραγωγή της γυναικέιας ταυτότητας – Οι επικοινωνιακές δυνατότητες των ενήλικων γυναικών προσφύγων στο πλαίσιο της Ελληνικής Εκπαιδευτικής Μεταναστευτικής Πολιτικής – Το ζήτημα της έμφυλης ανισότητας στο σχολικό πλαίσιο – Έμφυλες ανισότητες στην εκπαίδευση: οι αντιλήψεις των δασκάλων για τις επιδόσεις των μαθητών και των μαθητριών στο μάθημα των Μαθηματικών – Πραγματικότητα και καθοδηγητικές αρχές για τη διασφάλιση μιας συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, χωρίς εκφοβισμό και διακρίσεις με βάση το φύλο, την ταυτότητα ή/και έκφραση φύλου και τον σεξουαλικό προσανατολισμό – Παίζοντας πέρα από το ροζ και το γαλάζιο: Η τρομοκρατία της «κανονικότητας» και η ομοφοβία – εκπαιδευτικές δραστηριότητες – Η τέχνη της φωτογραφίας απέναντι στην ομοφοβία: Εκπαιδευτικές πρακτικές και καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις μέσα από τον φακό της «κοινωνιολογικής φαντασίας» – Ταυτότητα φύλου και τρανσοφοβία: η πραγματικότητα της Κυπριακής Εκπαίδευσης – Απόψεις παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας για τη χρήση LGBTQ
εκπαιδευτικού υλικού στο νηπιαγωγείο – Εκπαίδευση ενηλίκων και κοινωνικά ευάλωτες ομάδες – Από το αναλυτικό πρόγραμμα στην εκπαιδευτική πράξη. Το πρόγραμμα Σεξουαλικής Αγωγής «Παίζω με το Φρίξο» – Αυλές συμπερίληψης – Το πρόγραμμα GEM (Gender Equality Matters): η διδασκαλία για θέματα έμφυλης βίας και τα εμπόδια στο ελληνικό εκπαιδετικό σύστημα – Αναστοχασμός ως προς την νοηματοδότηση μιας δράσης στο πλαίσιο εφαρμογής ενός καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα «Διαπροσωπικές–Διαφυλικές Σχέσεις» – Ευρετήριο